Wat zeggen onze bezoekers?
Zonnestralen in Westvest90
Het concert dat Anna Federova en Dana Zemtsov afgelopen vrijdag 10 maart in Schiedam gaven, begon op een ongebruikelijk tijdstip. De Westvest90-kerk zat al om half vier vol met liefhebbers die uitkeken naar het optreden van twee grote namen uit de muziek. Altviolist Dana Zemtsov stond met haar ruim twee eeuwen oude instrument op grote podia als Carnegie Hall en het Amsterdamse Concertgebouw. Ze heeft in Nederland hetzelfde management als pianist Anna Federova, met wie ze goed bevriend is en vaak samenwerkt. Federova mag je gerust een wereldster noemen, al was het maar dankzij de views van haar Rachmaninoff-concerten op YouTube. Rach 2 en 3 – zo duiden musici ze aan – werden inmiddels aangeklikt door meer dan 40 miljoen kijkers.
Die vroege aanvangstijd van half vier had een onvoorzien effect op het concert. Na een dag vol regen en natte sneeuw werd het buiten langzaam lichter en drong er wat zonlicht door de rechterramen van de Westvestkerk. Tegen het moment dat Anna de compositie Amarcord aankondigde en vertelde hoe dit stuk een impressie was van een vroege ochtend en een zonsopgang, brachten volle zonnestralen toepasselijk extra licht op het podium, zonder dat daar een LED lamp aan te pas kwam.
Pianist Borys Fedorov componeerde Amarcord voor altviool en piano. Dat componeren is pas een paar jaar geleden op zijn pad gekomen, naast zijn werk als musicus en zijn docentschap aan het Amsterdamse conservatorium. En niet onbelangrijk: hij is de vader van Anna Federova, voor wie hij in de pianopartij een klein vocaal elementje opnam. Anna haalde kort na het uitbreken van de oorlog haar ouders, beiden pianist, vanuit Oekraïne naar Nederland. Ze waren, nog maar net hier aangekomen, te zien en te horen op verschillende benefietconcerten voor de slachtoffers van de oorlog.
Amarcord paste goed bij het andere repertoire van het programma, dat met Enescu’s Konzertstück opende. De Roemeen componeerde het stuk om vooral de altviool de kans te geven te stralen. In bepaalde passages klinkt de pianobegeleiding echter zo robuust dat Federova haar talent als concertpianist volop kon benutten. Mooi dat de twee solisten ook Nederlands repertoire lieten horen met werk van Bosmans en Badings. Het is te vinden op hun cd ‘Dutch Hidden Gems’ die een jaar geleden verscheen.
In het deel na de pauze klonk onder meer Glazunovs Elegie. Triest klinkende muziek die bij uitstek de donkere en melancholieke kwaliteiten van de altviool accentueerde. Die kalme melancholie was er ook aan het slot van het optreden, bij de drie stukken van Debussy. Met diens Beau Soir eindigde het concert, dat met zoveel moois zeker een ‘beau soir’ inluidde voor de bezoekers.
FvdA
Lees ook het artikel over het optreden van Anna Fedorova en Dana Zemtsov in Schiedammer online.
Tobias Borsboom en Lidy Blijdorp in Westvest90
In Westvest90 is iedereen welkom, hoe jong of oud ook. Wie afgelopen vrijdag de jongste bezoeker was, weten we niet. Wel is duidelijk wie de oudste ‘aanwezige’ was. Deze 113-jarige piepte, gromde, klonk vol-lyrisch, gaf lange lijnen en waar gewenst strakke pizzicato’s. Het was de door Celeste Farotti gebouwde cello – ooit in handen van cellist Anner Bijlsma – die de hoofdrol opeiste in het recital dat pianist Tobias Borsboom met cellist Lidy Blijdorp op 17 februari gaven.
Hun programma bestond uit muziek voor cello en piano uit de negentiende en twintigste eeuw. Op papier leek het avontuur met name in het eerste deel van het programma te zitten, waar werk geprogrammeerd stond van Ravel, Poulenc en Ginastera. Maar die verwachting bleek niet te kloppen: Blijdorp maakte van élk stuk een avontuur, of dat nou door Johannes Brahms in 1886 is gecomponeerd of door Alberto Ginastera in 1950. In de meeste werken kreeg de piano een wat bescheiden rol in het klankbeeld, al was er revanche in het eerste deel van de Brahms-sonate na de pauze.
De avond opende met werk van Ravel, drie stukken, die vanaf de eerste noot sfeer brachten in de goed bezette Westvestkerk. De muziek toonde weer eens aan wat ook alweer het plezier of beter nog het nut van live muziek is die recht voor je ogen wordt gemaakt. Ravel laat de cellist hard werken. Met de vingers over de snaren glijden, tokkelen en plukken, er was heel wat meer te beleven dan de klare strijkstokstreek die de cello zo geliefd maakt. En dat moet je horen…én zien!
Ravels sfeervolle zonsopgang en zijn twee dansen, Malagueña en Habanera, vormden de opening van het concert. Ze zijn te vinden op de bekroonde solo-cd die Lidy Blijdorp maakte. Een collega-musicus die de stukken blind beluisterde in een radioprogramma prees hoe ‘onopgesmukt en oprecht’ de cellist de muziek verklankte. Ginastera’s Pampeana verklankte het landschap in Argentinië.
Het complete oeuvre van Francis Poulenc past op slechts 20 cd’s (vergelijk dat met de ongeveer 150 cd’s die je nodig hebt om alles van Bach vast te leggen) en kent een verrukkelijke gevarieerdheid in lichte en meer dramatische muziek. Hij componeerde de cellosonate voor, en in goed overleg met, cellist Pierre Fournier. Diens opname uit 1971 klinkt fraai, maar ontbeert de expressiviteit die Blijdorp in de uitvoering legde.
En jawel, het avontuur ging na de pauze verder. De linkerhand van celliste kwam wat meer in beweging voor stijlbewust vibrato en de piano van Tobias Borsboom schoof in het klankbeeld verder naar voren. Vooral in het eerste deel van Brahms’ cellosonate in F kreeg de vleugel alle ruimte. Het was een avond vol muziek die je moet horen maar ook moet zien. Horen om te genieten van de optimale akoestiek van de kerk, en zien om de geïnspireerdheid van de musici met eigen ogen waar te nemen.
FvdA
Het Wittgenstein Project in Westvest90
Muziek kan zoveel meer zijn dan noten in een partituur. De vijf musici die vrijdagavond 27 januari op het podium van Westvest90 stonden, hadden niet alleen met hun instrumenten veel te vertellen. Ze speelden muziek die was afgestemd op de mogelijkheden van pianist Paul Wittgenstein en gaven in gesproken teksten een beeld van zijn leven. Paul gaf in 1913 een debuutrecital in Wenen, maar in een gevecht tijdens de eerste wereldoorlog, een jaar later, raakte hij gewond en moest zijn rechterarm worden geamputeerd.
Dankzij het vermogen dat hij erfde kon hij bij bekende componisten als Richard Strauss, Prokofjev en Ravel composities voor zijn linkerhand bestellen. Het werd ruzie met alle drie over aanpassingen die hij deed in de partituren. Het Concert voor de linkerhand van Ravel, met wie ook onmin ontstond, zou uitgroeien tot een hit op de concertpodia. Huisvriend van de Wittgensteins Josef Labor componeerde speciaal werk, waar onder een trio voor klarinet, altviool en piano linkerhand.
Werk voor piano linkshandig klonk in Westvest90 met een speciale reden. De Nederlandse pianist Folke Nauta is weliswaar tweehandig maar heeft door medische malheur alleen de beschikking over zijn linkerhand als hij piano speelt. Het verklaart zijn interesse in het leven van Paul Wittgenstein. Die belangstelling leidde tot Het Wittgenstein Project, dat in Westvest90 zijn première beleefde. NPO Klassiek was er bij en nam het concert van Nauta met de andere musici op voor radio-uitzending.
Het optreden, op een met fotokunst ‘aangekleed’ podium, bestond uit aantrekkelijke kamermuziek, gespeeld door de initiator van het project, de drie leden van het Prisma Strijktrio en klarinettist Las Wouters van den Oudenweijer. Niet vaak te horen is het werk van Ernest Walker, van wie een stuk uit 1933 werd gespeeld. ‘conventioneel, maar gevoelig-expressief en technisch knap’, zo werd zijn werk indertijd getypeerd. Nauta speelde solo muziek van Schubert, twee van diens liederen die door Paul Wittgenstein zelf werden bewerkt voor de linkerhand.
Er was ook gloednieuw repertoire vrijdagavond: op verzoek van de musici componeerde Jeppe Moulijn een kamermuziekstuk, ‘Ich hätte ein Stern am Himmel werden sollen’, uiteraard voor piano linkshandig, drie strijkers en klarinet. De componist was persoonlijk aanwezig bij het concert om zijn werk voor het eerst in een publieke setting te horen spelen. Hij bleek verheugd over de uitvoering die het stuk kreeg, net zoals de musici zichtbaar verguld waren met de noten die voor Folke Nauta en zijn collega’s gecomponeerd waren.
FvdA
Nieuwjaarsconcert Beth & Flo
Het jaar 2023 werd vrijdag 6 januari in Westvest90 geopend met een gewaagde combinatie: klassieke muziek en humor. Er valt in de wereld van wat soms ‘serieuze muziek’ wordt genoemd heus wel eens te glimlachen, maar met Saint-Saëns’ ‘Danse Macabre’ of Gerhswins ‘Rhapsody in Blue’ doe je een zaal doorgaans niet schuddebuiken. Toch stonden die werken op het programma van het duo Beth & Flo tijdens hun nieuwjaarsconcert in de Schiedamse kerk.
De rapsodie van Gershwin kreeg een aanstekelijk-dynamische behandeling in de vierhandige uitvoering door Elsbet Remijn en Claudette Verhulst. Ook zonder de iconische opening door een klarinet maar op slechts één piano klonk de muziek overrompelend op de Westvest Steinway. Net zo makkelijk werd geschakeld naar een meer ingetogen geluid voor twee songs van Gershwin, echte jazzstandards zoals ‘The man I love’.
De verbaal nogal aanwezige Beth en de droogkomische Flo hadden het publiek vanaf het begin in hun zak. Er werd meegezongen met de Moldau en meegeraden met een kwis. Een echte muziekkenner in de zaal herkende de opgave als het Sylvesterlied van Schumann en won een vleugel op USB-formaat. In die vorm brengen Beth & Flo hun muziek uit.
Alles kon, muzikaal en theatraal, maar toen Flo het bestond een fragment van Sjostakovitsj’ ‘Second Waltz’ aan te duiden met ‘André Rieu’ werd het bonje op het podium. Dat was vloeken in de kerk, vond Beth, die haar collega gedecideerd van het podium stuurde om in het klassiekepianistenschaamhoekje boete te gaan doen. Met een masker van de Maastrichtse maestro op speelde Beth vervolgens een fuga van Bach. Al zou Rieu dat zelf vermoedelijk nooit doen.
Liever nog dan naar de nazit met drank en heel veel hapjes wilde het publiek méér horen. Het duo beloonde het enthousiaste applaus ruimhartig met enkele toegiften. Daarin lieten ze ook nog iets van hun acrobatische vaardigheden zien. Tot de laatste noot leek het bijna vanzelf te gaan: hele goede muziek maken en buitengewoon grappig en amusant zijn. Om dat gelukkige huwelijk op het podium te sluiten moet je op beide vlakken heel goed zijn. En dat zijn Beth & Flo!
FvdA
Feestelijk slotakkoord van 2022 in Westvestkerk
De verwachtingen waren van tevoren al hooggespannen. Niet voor niets. De leden van het Pianotrio Van Engelenhoven, Besemer en Peigné kunnen ieder voor zich en sinds drie jaar ook gezamenlijk bogen op een imposante reputatie. Allemaal nog jonge honden maar wel in het bezit van prestigieuze prijzen; geroemd als musici met internationale potentie. Het Concertgebouw orkest – wel het beste van de wereld genoemd – heeft inmiddels twee van hen (violiste Elise Besemer en cellist Clement Peigné) ingelijfd. Pianist Ramon van Engelenhoven soleert onder leiding van toppers als Gergiev.
Violiste Elise Besemer heeft nauwe banden met Schiedam en met de Westvestkerk in het bijzonder. Het concert op zondagmiddag 11 december werd zo als het ware een thuiswedstrijd. En dat maakte de afsluiting van 2022 tot een speciale belevenis. De persoonlijke emoties, het jeugdig enthousiasme, de ervaring en passie van de musici gaven hun uitvoering van composities van o.a. Brahms en Ravel een bijzondere gelaagdheid en extra lading. De toelichting -voor ieder werk- door journalist en radiopresentator Thijs Bonger, was deskundig en gelardeerd met bijzondere anekdotes over de componisten. Het ideale intermezzo. De nazit met zelfgemaakte hapjes door de moeder van de violiste, maakte het verhaal rond.
Het was een concert op internationaal niveau in een intieme setting. Het beste van twee werelden; de kracht van de concertseries van Stichting Westvest90. Een betere opmaat naar 2023 en de toekomst van muziek in Schiedam is niet denkbaar.
HS
Feestelijk concert is belofte voor toekomst
De stichting Westvest 90 weet niet alleen (klassieke) muziekliefhebbers aan zich te binden. Musici van naam en faam – de sterren van nu – kiezen naast de grote concertzalen ook voor de kerk in Schiedam. Die staat bekend om de goede akoestiek en professionele faciliteiten, maar het zijn de kleinschaligheid en intieme sfeer die hun optredens extra glans geven. Daardoor lukt het al ruim 20 jaar om op niveau een veelzijdig, up to date en verrassend programma te bieden.
Bij de samenstelling daarvan blijft een traditie recht overeind. Eenmaal per jaar is het podium voor aanstormende talenten: de laureaten van het Prinses Christina Concours.
De drie solisten van het concert op zondagmiddag 20 november 2022, hebben ondanks hun jonge leeftijd hun sporen op muziekgebied al ruimschoots verdiend. Zowel Lieuwe Miedema (13 jaar; klassiek gitaar) als Liesl Sleurs (15 jaar: sopraan saxofoon) en Luna van Leeuwen (19 jaar; viool) wonnen diverse prijzen en studeren bij de besten op hun vakgebied. Hoe verschillend van instrument en repertoire ook; ze delen alle drie een passie voor muziek, gedrevenheid en discipline om hun talenten verder te ontwikkelen en aandacht voor en plezier in elkaars prestaties.
Al van tevoren hadden ze alle drie een repertoire uitgezocht dat hun instrument, eigen muzikale voorkeur en professioneel niveau tot hun recht deed komen met in het achterhoofd ook de wensen van het publiek. Dat leverde een afwisselend programma op met werk van Astor Piazzolla en George Gershwin tot Heitor Villa-Lobos en Beethoven.
Een bijzondere bijdrage leverden ook Dorenda Notermans en Andrea Vasi die op de piano de begeleiding verzorgden. Alle twee bekend in binnen- en buitenland; maar uiterst bescheiden op de achtergrond. Ze wilden ‘de jonge talenten laten shinen’. Dat leverde bij elkaar een stralend, feestelijk concert op vol belofte voor de toekomst.
HS
TRIO 258 betovert Westvest publiek
Niet alleen de muziek zette de toon tijdens het concert van TRIO 258 op 4 november 2022 in de Westvestkerk. De musici gaven telkens een persoonlijke, bijna ontwapenende toelichting op de door hen gekozen interpretatie van de geprogrammeerde drie werken. Dat leverde een intieme sfeer en een bijzondere interactie met het publiek op. Daardoor kon de bevlogen uitvoering door TRIO 258 – dat inmiddels een indrukwekkende reputatie heeft opgebouwd in binnen- en buitenland – vrijwel letterlijk tot onder de huid kruipen.
TRIO 258 is vernoemd naar de vaste repetitieruimte, al vanaf 2015 op de Keizersgracht in Amsterdam. Op die vertrouwde plek werkten pianiste Lestari Scholtes, violist Eduardo Paredes Crespo en cellist Leonard Besseling aan de ontwikkeling van een eigen geluid en klankkleur. Dat leverde vrijdagavond een hechte uitvoering op van een pianotrio van Ludwig van Beethoven. Los van de uitmuntende techniek van de musici gaf de symbiose tussen viool cello en piano een groot extra.
‘Space Jump’, een werk van de Turkse componist Fazil Say, was ook voor de toehoorders een sprong in de ruimte. Dit muziekstuk is geïnspireerd op een vrije val in 2012 vanuit de ruimte door Felix Baumgartner, waarbij hij door de geluidsbarrière ging. Pianiste Lestari Scholtes waarschuwde al van tevoren: ‘Zijn stress en spanning op dat moment klinken door in de muziek. Het lijkt uit de hand te lopen, maar wij houden het in bedwang’.
De inhoud van het pianotrio van Dmitri Shostakovich was bijna 80 jaar na dato nog altijd actueel. Veelzeggend en tastbaar, na een uitvoering die je in je ziel raakte, waren de lange stilte en gezamenlijke ontroering van musici en de aanwezigen in de kerk.
TRIO 258 brengt begin volgend jaar zijn debuutcd uit met werken van Rachmaninov. Op de site van Stichting Westvest zullen wij dat melden. En voor de liefhebber; op YouTube is de uitvoering door de drie musici terug te vinden van ‘Space Jump’, onder meer in een uitzending van Podium Witteman.
HS
Thomas Beijer biedt Concertgebouw-ervaring in Westvest90
Alle bestanddelen waren aanwezig, afgelopen vrijdag 14 oktober 2022 in Westvest90: Nederlands meest vooraanstaande pianist, een Steinway-vleugel die – volgens zijn bespeler – tot de beste van ons land behoort, écht pianorepertoire en een publiek dat ademloos luisterde naar de muziek. Dat zou je een echte Concertgebouw-ervaring kunnen noemen. Toch was het een recital ‘om de hoek’, in Westvest90, dat aan al deze kwalificaties voldeed.
Thomas Beijer speelde een prachtig programma met stukken voor piano solo van Schubert en Chopin naast goed behapbaar moderner repertoire van de Falla en Escher. Bij het openingswerk Six Moments Musicaux van Schubert beloofde de solist een uitvoering ‘waarin de sneeuwlandschappen van Winterreise nooit ver weg zijn’. Aan het eind, nadat de laatste tonen van het allegretto hadden geklonken, viel er vóór het applaus een lange stilte. Meer nog dan met applaus kan een publiek door even stil te blijven laten horen hoe betrokken het is bij een uitvoering.
Voor en na de pauze klonken er suites voor piano, van Manuel de Falla uit de jaren ’20 van de vorige eeuw en van Rudolf Escher uit 1944. Escher, vooral bij musici geliefd, was al net zo’n breed georiënteerd kunstenaar als Thomas Beijer. Hij componeerde, dichtte, schreef essays en correspondeerde over kunst met zijn oom, de kunstenaar Maurits Escher.
Met de razend moeilijke Sonate nr. 3 in b klein van Chopin besloot Thomas Beijer zijn recital. Hij wist uitstekend raad met de overdaad aan thema’s en sferen in het stuk dat in 1844 door de critici als te weinig gefocust werd beoordeeld. Beijer is achter de vleugel geen ‘zwoeger’. Hij brengt de muziek die al in de piano lijkt te zitten met beheerste motoriek via zijn vingers tot klinken.
Thomas Beijer werd eerder dit jaar onderscheiden met de Nederlandse Muziekprijs. Zijn talent komt tot zijn recht in gerenommeerde concertzalen in Nederland en daarbuiten. Dit seizoen speelt hij verschillende malen in het Amsterdamse Concertgebouw, dat hem tot ‘spotlight-artiest’ heeft benoemd. Gelukkig kon het publiek in Schiedam dat talent vlakbij huis ervaren, in wat je een heuse Concertgebouw-ervaring kunt noemen.
FvdA
Het Matangi Quartet in Westvest90
Het Matangi Quartet trad vrijdag 16 september 2022 op in Westvest90 en opende daarmee het nieuwe concertseizoen in de Schiedamse concertkerk. Wie wil weten hoe de vier musici klinken, kan hun eminente spel horen op de ruim vijftien cd’s die ze sinds 1999 maakten. Knappe technici van gerenommeerde platenlabels hebben hun uiterste best gedaan het geluid van het kwartet in hoogste kwaliteit vast te leggen.Maar toch, de kans het kwartet live te horen mag je je als muziekliefhebber niet laten ontgaan. Het concert in Westvest90 bewees weer eens hoe veel meer muzikaal plezier het geeft als er live gespeeld wordt. Je beleeft de klank in een riante akoestiek, je hoort de adem van de musici en je ziet hoe ze op elkaar reageren, met eigen soloruimte en zorgvuldig samenspel.
Het programma van het Matangi Quartet was een ode aan muzikale ‘outcasts’, drie Sovjet-Russische componisten wier werk door het regime te modern of te ‘westers’ werd gevonden. Het programma opende met Alfred Schnittkes derde strijkkwartet, een avontuurlijk spel tussen harmonische klanken en bijna korzelige streken van de strijkstokken waarmee hij die harmonie te lijf ging.
De verschrikkingen van oorlog en fascisme werden door de Rus Dmitri Shostakovich verklankt in zijn Strijkkwartet no. 8 in C klein. Het middendeel verwijst met het indringende, steeds terugkerende thema naar het celloconcert dat Shostakovich vele jaren eerder componeerde.
Actueler dan de leden van het kwartet – en de programmacommissie van Westvest90 – hadden kunnen vermoeden, was de programmering van het eerste strijkkwartet van de Oekraïense componist Valentin Silvestrov. Sinds het begin van de oorlog vormt zijn muziek wereldwijd een stem van de bevolking in verzet tegen het Russische geweld. Silvestrov is een oude bekende van het Matangi Quartet, dat hem in 2017 naar Nederland haalde voor het eigen festival (Un)heard Music.
Geholpen door een korte toelichting van primarius Maria-Paula Majoor – ook dat vind je nooit op een cd – genoot het publiek van het stuk dat ruimte liet voor improvisatie van de musici, zodat het bij elke uitvoering anders klinkt. Luisteren naar de muziek, kijken naar hoe de musici op elkaar reageerden, dat maakte de live-ervaring compleet.
Natuurlijk is er de cd ‘Outcast’, die vrijwel het complete programma van afgelopen vrijdag bevat. Verschillende bezoekers kochten na afloop een exemplaar, op verzoek voorzien van de handtekeningen van de Matangi-musici. Ze kunnen zo terugluisteren wat er gespeeld werd afgelopen vrijdag. Maar nog veel belangrijker: ze waren er zelf bij.
FvdA